وجدان كاري
وجد ا ن :
آئينه چو بنمود ترا نقش را ست- خود شكن آئينه شكستن خطاست.
گفته ا ند: نداي د رون يا وجدا ن در لغت به معناي :يا فتن حق، شعوربا طن، نيرو ئي در باطن كه فرد را از نيك وبد رفتارش، آ گاه مي كند. ودر دوبخش قابل بررسي است.الف ) وجدان : آگاه بر شخصيت بطور عموم- ب) وجدان اخلاقي: نيروي دروني كه انسان را براي نيل به اهدافش جهت مي دهد. وجدان كاري هم در حيطه وجدان اخلاقي مطالعه مي شود.
الف)- وجدان: آ مربه نيكي وناهي ازبدي درانديشه، گفتار، كردار بر شخصيت فردي، به طورعام ، يكي ازمعيارهاي برتردر حصول فضائل انساني است، به تعبيري رضا يت دروني كشف كننده، رضا يت غائي در پيوند با روح رضايت جمعي، معجون يافته اي از جنس اعتبار واعتقاد ماست. واين اعتقاد و اعتباربدون فشا ريا پاداش بيروني است. وهما ن برانگيختن وقيا مت دروني است . كه اورا متوجه آغاز ونهايت مي كند. ونگهبان با وفاي وجدان: ايمان، دانايي، افكار سليم كه خود مرجع ومولد گرايش وتمايل به خصائل نيكندهمواره نيازمند تقويت در فردند با ممارست وشجاعت در پذيرش عيوب و بستن منافذ خطا .
انسانهاي سا لم :افراديكه رضايت ضمير، هما هنگي روان را بر ترضيه خواهشهاي جسمي ومادي، ترجيح مي دهند و اين حسن را، اولويت اول در حيات محدود ومعدود خويش مي بينند، هم ايشان مروجان، چتر وجد ان بر فضاي جامعه اند.
آياتي از قران مجيد بروجود نيروئي در درون انسان تاكيد دارد. كه آفريننده توانا آنرا تعبيه كرده ومي توان از ان بعنوان وجدان تعبير نمود.آنجا كه مي فرمايد،" و هد ينا ه النجدين" وما هرد و راه را به او نشان داديم.-
-دگر باره آ ورده است: "بل الانسان علي نفسه بصيره ولو القي معا ذ يره " /بلكه انسان بر نفس خويش اگاه است. هرچند در ظاهر براي خود بهانه هاي بتراشد.
نمونه اي از يافتن حق از طريق وجدان: .... استادي در فن منطق مهارت داشت، روزي شاگرد برجسته اش، به كنار جوي آبي برد وبه او گفت: به اب روان نگاه كن ؟ وپس از ان چشمهايت را ببند... وشاگرد چنين كرد. استاد : ابي مي بيني ؟ شاگرد : نه – استاد پس آ بي در كار نيست؟. وآ نچه كه ازآن بعنوان آب ياد ميكني، حاصل تجسم و تصويري ساخته ذهن توست.كه فقط چشمايت آ نوقت كه باز بود برايت پديد آورده ؟ وسپس استاد بصورت متوالي ده دليل بر انكار وجود آب اقامه كرد. و لا جرم، شا گرد مي بايست براي اين اصرار بر انكا ر استاد، پاسخي بيابد....پس از اين كش وقوس، شاگرد گفت : استاد ولي / ولي؟ وجدانم بمن مي گويد كه آ ب هست.... استاد با تعجب وتحسين رو به شاگرد كرد وگفت : آ فرين، آفرين، درسم را خوب دريافته اي .. واين حكايت يادآورعبارت نغز ا ميربيان مولاي متقيان علي (ع ) است. كه فرمودند: هر كس بد نبا ل آب باشد. تشنه نمي ماند.
وجدان محرك قوه ي ابتكاري است، كه هر چه بيشتر رشد كند خلاق تر شده و در يافتن حقيقت و پذيرش اوامر پروردگا ر وانكار نوا هي الهي توانا تر مي شود. وجدان تنها درصورتي معتبر است كه در فردي ترين وحتي جزئي ترين امور شخصي واجتماعي، حضورو اشرافش را وتسلطش را بر خود حس ولمس كنيم . وجا لب اينكه ا ين دماسنج روح، همراه دائم جسم ، حتي غيا ب جسم ؟ ودر هنگام خوا ب ورويا، وقتي جسم به استراحت مي پردازد. او دست رد به سينه استراحت زده ودر برابر ضد خود، آژير مي كشد...
- نيچه فيلسوف بزرگ مي گويد: آگر وجدان خود را پرورش دهيم در همان حال كه ما را مي گزد مي بوسد.....واين زواياي محكم وجدان است كه بسياري از تمايلات جوشنده را سر كوب كرده ونظم وآ رامش را به روح وروان برگردانده وجسم را تطهير كرده ومنظومه فكري را اعتلا مي بخشد.
-ب)- لزوم وجدان كاري: عقل و دين حكم مي دهند، كه فرد، هر مسئوليت، كاري يا نقشي را پذيرفته است.محكم وشايسته به سر انجام رساند. وميان خود وديگران تفاوتي قائل نبوده ودر اداي وظيفه كوتاهي ننمايد. امام علي (ع ) در سفارشي بفرزندش ميفرمايند: پسرم ! ميان خود وديگران، خويشتن را ميزآ ن سنجش قرار بده . وآنچه براي خود مي پسندي، براي ديگران هم بپسند، وآنچه براي خويش روا نمي داري براي ديگران روا مدار..... سخن مولا زيبا ترين نمود وجدان كاري را مشخص مي نمايد. واگر به اين عبارت جان ودل بگماريم، جا معه روي خوش وزيبا ئي، خواهد ديد. وهمچنان كه اگر وجدان كاري نباشد. جامعه به افراد بي مبالات وكم كار عادت كند از پيشرفت باز خواهد ماند.ونارسا ئيش، گريبان همه را مي گيرد." دروني" شدن، انجام امور اجتماعي به توصيف كامل، موجب مي شود كه عاملان به موضوع، عمل خود را قدسي ومحبوب درآسمان وزمين بينند.
شخصيت كاري: فرد بدون اينكه پايبده شود عامل به وظيفه است، و حداكثر سعي وتلاش و د قت در كار انجام مي دهد و اين برداشتي است كه فرد از خود دارد. و ستاره ي راهنما ئي او همواره اين ميگويد. كه رضايت خالق و خلق را بر رضايت خود ترجيع مي دهد و ماندن و مفيد بودن را در بازدهي فزا ينده مي بيند و در نظام فرايند محور و مكتب كار پاك انچه مهم است – نتيجه كار و نه عناوين اجتماعي، افراد معيار قرار مي گيرد و انسان به ميزان شناخت و آگاهي كه پيدا مي كند . مي تواند به نگرش مثبت و تكاملي رضايت بخش، نزديك و نزديكترشود.
بهره گيري از ايمان – هوش و درايت و احساسات سليم چند گانه به نيذيرفتن، حواشي، مخل وجدان كمك ميكند. در اين ميان منش / معياري روشن است، كه افراد را، از لحاظ رفتار، از يكديگر متمايز و مشخص مي كند خاصيتي، ژنتيكي است (ذ اتي)
شخصيت : ويژگيهاي فردي است كه رفتار، احساس و انديشه فردي ،از محيط و دريا فت، شخصي است (اكستابي)
مبرهن است، كه نيروي وجدان و رشد مراتب آن، از هر دو عامل مذكور، تا ثيرپذير، مي تواند باشد – در بيان مولاي موحدا ن (ع) آمده است: (شايستگي بنيادين ) در انتخاب كار گزاران و فرماندهان علاوه بر دقت به نجابت و اصا لت خانواده گي، افراد به ضرورت نظارت، ارشاد، راهنمايي ، متوليان امور، بايد همت گماشت. و اين همان جنبه (كاريزماتيك) است كه موجب نفوذ معنوي در افراد شد ه و بالاترين فداكاري و همكاري را از خود، نشان مي دهند.وداده اند. و كارها ي استنائي آ نان كمتر ناشي از ملاحظات متعا رف وانتظا رات عادي و مادي است . و آ نها انگيزه هاي بمراتب والاتر و بالا ترا ز هدفهاي ، زود گذر و معمولي، دارند.
وبراي نمونه در تايخ آمده است، كه : مولاعلي (ع) در هنگام اوج، د لتنگيها، شايستگان صادق وصا حبا ن وجدانهاي نا ب را فرا مي خوانده اند: اين عمار؟.... اين ذ وشها د تين؟ اين ابن تيها ن؟ واين ....
دران سوي مرزهاي اسلامي نيز مي توان از (گاندي) به عنوان فردي با وجدان عالي نام برد- مردم هند، اورا، با لقب (مهاتما = روح بزرگ) مفتخرش كردند . درپاسخ به انواع فشارهاي، استعمار گران كه او را از ادامه مبارزه و رهبري مردم باز مي دا شتند گفت: (ترجيح مي دهم قطعه ، قطعه ام كنند ولي برادران خودرا، كه از طبقات ضعيف هستند .نفي نكنم.)
عامل غلبه بر ترديد و قتي كاملا داراي اعتبا ر است. كه بر فردي ترين و حتي بد يهي ترين امور شخصي مان حاكم باشد. و اين نگرش تكرار شد ني و گرانبهاست.
در پايان اين نوشتا ر، نتيجه گيري در رابطه با وجدا ن كاري را با توصيه اي گهر بار از مقام معظم رهبري (دام ظله العالي) رهبر فرزانه انقلاب اسلامي خاتمه مي دهم: ... هر كس و درهر كجا هسيم ، وجدان كار، را در كاري كه به گردن گرفتيم وتعهد كرديم رعايت كنيم، چه اين كار شخصي، يا كاري براي نان درآوردن باشد. وچه كاري اجتماعي ومردمي ومربوط به ديگران باشد، همانند كارها ي مهم اجتماعي و مسوليتهاي كشوري، همه اين امور را با برخورداري از وجدان كاري انجام دهيم. آ ن را خوب ودقيق وكامل وتمام انجام دهيم وبه تعبير معروف: "براي كار، سنگ تمام بگذاريم". ...
برچسب: ،
ادامه مطلب