وجدان کاری
وجد ا ن :
آئینه چو بنمود ترا نقش را ست- خود شکن آئینه شکستن خطاست.
گفته ا ند: ندای د رون یا وجدا ن در لغت به معنای :یا فتن حق، شعوربا طن، نیرو ئی در باطن که فرد را از نیک وبد رفتارش، آ گاه می کند. ودر دوبخش قابل بررسی است.الف ) وجدان : آگاه بر شخصیت بطور عموم- ب) وجدان اخلاقی: نیروی درونی که انسان را برای نیل به اهدافش جهت می دهد. وجدان کاری هم در حیطه وجدان اخلاقی مطالعه می شود.
الف)- وجدان: آ مربه نیکی وناهی ازبدی دراندیشه، گفتار، کردار بر شخصیت فردی، به طورعام ، یکی ازمعیارهای برتردر حصول فضائل انسانی است، به تعبیری رضا یت درونی کشف کننده، رضا یت غائی در پیوند با روح رضایت جمعی، معجون یافته ای از جنس اعتبار واعتقاد ماست. واین اعتقاد و اعتباربدون فشا ریا پاداش بیرونی است. وهما ن برانگیختن وقیا مت درونی است . که اورا متوجه آغاز ونهایت می کند. ونگهبان با وفای وجدان: ایمان، دانایی، افکار سلیم که خود مرجع ومولد گرایش وتمایل به خصائل نیکندهمواره نیازمند تقویت در فردند با ممارست وشجاعت در پذیرش عیوب و بستن منافذ خطا .
انسانهای سا لم :افرادیکه رضایت ضمیر، هما هنگی روان را بر ترضیه خواهشهای جسمی ومادی، ترجیح می دهند و این حسن را، اولویت اول در حیات محدود ومعدود خویش می بینند، هم ایشان مروجان، چتر وجد ان بر فضای جامعه اند.
آیاتی از قران مجید بروجود نیروئی در درون انسان تاکید دارد. که آفریننده توانا آنرا تعبیه کرده ومی توان از ان بعنوان وجدان تعبیر نمود.آنجا که می فرماید،" و هد ینا ه النجدین" وما هرد و راه را به او نشان دادیم.-
-دگر باره آ ورده است: "بل الانسان علی نفسه بصیره ولو القی معا ذ یره " /بلکه انسان بر نفس خویش اگاه است. هرچند در ظاهر برای خود بهانه های بتراشد.
نمونه ای از یافتن حق از طریق وجدان: .... استادی در فن منطق مهارت داشت، روزی شاگرد برجسته اش، به کنار جوی آبی برد وبه او گفت: به اب روان نگاه کن ؟ وپس از ان چشمهایت را ببند... وشاگرد چنین کرد. استاد : ابی می بینی ؟ شاگرد : نه – استاد پس آ بی در کار نیست؟. وآ نچه که ازآن بعنوان آب یاد میکنی، حاصل تجسم و تصویری ساخته ذهن توست.که فقط چشمایت آ نوقت که باز بود برایت پدید آورده ؟ وسپس استاد بصورت متوالی ده دلیل بر انکار وجود آب اقامه کرد. و لا جرم، شا گرد می بایست برای این اصرار بر انکا ر استاد، پاسخی بیابد....پس از این کش وقوس، شاگرد گفت : استاد ولی / ولی؟ وجدانم بمن می گوید که آ ب هست.... استاد با تعجب وتحسین رو به شاگرد کرد وگفت : آ فرین، آفرین، درسم را خوب دریافته ای .. واین حکایت یادآورعبارت نغز ا میربیان مولای متقیان علی (ع ) است. که فرمودند: هر کس بد نبا ل آب باشد. تشنه نمی ماند.
وجدان محرک قوه ی ابتکاری است، که هر چه بیشتر رشد کند خلاق تر شده و در یافتن حقیقت و پذیرش اوامر پروردگا ر وانکار نوا هی الهی توانا تر می شود. وجدان تنها درصورتی معتبر است که در فردی ترین وحتی جزئی ترین امور شخصی واجتماعی، حضورو اشرافش را وتسلطش را بر خود حس ولمس کنیم . وجا لب اینکه ا ین دماسنج روح، همراه دائم جسم ، حتی غیا ب جسم ؟ ودر هنگام خوا ب ورویا، وقتی جسم به استراحت می پردازد. او دست رد به سینه استراحت زده ودر برابر ضد خود، آژیر می کشد...
- نیچه فیلسوف بزرگ می گوید: آگر وجدان خود را پرورش دهیم در همان حال که ما را می گزد می بوسد.....واین زوایای محکم وجدان است که بسیاری از تمایلات جوشنده را سر کوب کرده ونظم وآ رامش را به روح وروان برگردانده وجسم را تطهیر کرده ومنظومه فکری را اعتلا می بخشد.
-ب)- لزوم وجدان کاری: عقل و دین حکم می دهند، که فرد، هر مسئولیت، کاری یا نقشی را پذیرفته است.محکم وشایسته به سر انجام رساند. ومیان خود ودیگران تفاوتی قائل نبوده ودر ادای وظیفه کوتاهی ننماید. امام علی (ع ) در سفارشی بفرزندش میفرمایند: پسرم ! میان خود ودیگران، خویشتن را میزآ ن سنجش قرار بده . وآنچه برای خود می پسندی، برای دیگران هم بپسند، وآنچه برای خویش روا نمی داری برای دیگران روا مدار..... سخن مولا زیبا ترین نمود وجدان کاری را مشخص می نماید. واگر به این عبارت جان ودل بگماریم، جا معه روی خوش وزیبا ئی، خواهد دید. وهمچنان که اگر وجدان کاری نباشد. جامعه به افراد بی مبالات وکم کار عادت کند از پیشرفت باز خواهد ماند.ونارسا ئیش، گریبان همه را می گیرد." درونی" شدن، انجام امور اجتماعی به توصیف کامل، موجب می شود که عاملان به موضوع، عمل خود را قدسی ومحبوب درآسمان وزمین بینند.
شخصیت کاری: فرد بدون اینکه پایبده شود عامل به وظیفه است، و حداکثر سعی وتلاش و د قت در کار انجام می دهد و این برداشتی است که فرد از خود دارد. و ستاره ی راهنما ئی او همواره این میگوید. که رضایت خالق و خلق را بر رضایت خود ترجیع می دهد و ماندن و مفید بودن را در بازدهی فزا ینده می بیند و در نظام فرایند محور و مکتب کار پاک انچه مهم است – نتیجه کار و نه عناوین اجتماعی، افراد معیار قرار می گیرد و انسان به میزان شناخت و آگاهی که پیدا می کند . می تواند به نگرش مثبت و تکاملی رضایت بخش، نزدیک و نزدیکترشود.
بهره گیری از ایمان – هوش و درایت و احساسات سلیم چند گانه به نیذیرفتن، حواشی، مخل وجدان کمک میکند. در این میان منش / معیاری روشن است، که افراد را، از لحاظ رفتار، از یکدیگر متمایز و مشخص می کند خاصیتی، ژنتیکی است (ذ اتی)
شخصیت : ویژگیهای فردی است که رفتار، احساس و اندیشه فردی ،از محیط و دریا فت، شخصی است (اکستابی)
مبرهن است، که نیروی وجدان و رشد مراتب آن، از هر دو عامل مذکور، تا ثیرپذیر، می تواند باشد – در بیان مولای موحدا ن (ع) آمده است: (شایستگی بنیادین ) در انتخاب کار گزاران و فرماندهان علاوه بر دقت به نجابت و اصا لت خانواده گی، افراد به ضرورت نظارت، ارشاد، راهنمایی ، متولیان امور، باید همت گماشت. و این همان جنبه (کاریزماتیک) است که موجب نفوذ معنوی در افراد شد ه و بالاترین فداکاری و همکاری را از خود، نشان می دهند.وداده اند. و کارها ی استنائی آ نان کمتر ناشی از ملاحظات متعا رف وانتظا رات عادی و مادی است . و آ نها انگیزه های بمراتب والاتر و بالا ترا ز هدفهای ، زود گذر و معمولی، دارند.
وبرای نمونه در تایخ آمده است، که : مولاعلی (ع) در هنگام اوج، د لتنگیها، شایستگان صادق وصا حبا ن وجدانهای نا ب را فرا می خوانده اند: این عمار؟.... این ذ وشها د تین؟ این ابن تیها ن؟ واین ....
دران سوی مرزهای اسلامی نیز می توان از (گاندی) به عنوان فردی با وجدان عالی نام برد- مردم هند، اورا، با لقب (مهاتما = روح بزرگ) مفتخرش کردند . درپاسخ به انواع فشارهای، استعمار گران که او را از ادامه مبارزه و رهبری مردم باز می دا شتند گفت: (ترجیح می دهم قطعه ، قطعه ام کنند ولی برادران خودرا، که از طبقات ضعیف هستند .نفی نکنم.)
عامل غلبه بر تردید و قتی کاملا دارای اعتبا ر است. که بر فردی ترین و حتی بد یهی ترین امور شخصی مان حاکم باشد. و این نگرش تکرار شد نی و گرانبهاست.
در پایان این نوشتا ر، نتیجه گیری در رابطه با وجدا ن کاری را با توصیه ای گهر بار از مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) رهبر فرزانه انقلاب اسلامی خاتمه می دهم: ... هر کس و درهر کجا هسیم ، وجدان کار، را در کاری که به گردن گرفتیم وتعهد کردیم رعایت کنیم، چه این کار شخصی، یا کاری برای نان درآوردن باشد. وچه کاری اجتماعی ومردمی ومربوط به دیگران باشد، همانند کارها ی مهم اجتماعی و مسولیتهای کشوری، همه این امور را با برخورداری از وجدان کاری انجام دهیم. آ ن را خوب ودقیق وکامل وتمام انجام دهیم وبه تعبیر معروف: "برای کار، سنگ تمام بگذاریم". ...
برچسب: ،
